Boyun fıtığı, tıbbi adıyla servikal radikülopati, boyun omurlarından çıkan sinir köklerinin baskı altında kalması sonucu oluşan ağrılı bir durumdur. Bu durum, hastalarda kola vuran ağrı, uyuşukluk, kas gücü kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Genellikle ilk basamak tedavi konservatif yani ameliyatsız yöntemlerle yapılır; ancak bazı durumlarda boyun fıtığı ameliyatı kaçınılmaz hale gelir.
Boyun Fıtığı Nedir?
Servikal omurgada bulunan disklerin zamanla aşınması, yıpranması veya fıtıklaşması sonucu sinir kökleri sıkışabilir. Bu sıkışma; kola, omuza veya ellere yayılan ağrıya, karıncalanma hissine ve kas gücünde azalmaya neden olabilir. Boyun fıtığının nedenleri arasında yaşlanma, travma, yanlış duruş alışkanlıkları, ağır kaldırma ve sigara kullanımı gibi faktörler yer alır.
Belirtiler ve Tanı Süreci
Boyun fıtığının en yaygın belirtileri şunlardır:
- Tek taraflı kol ağrısı
- Uyuşma veya karıncalanma (özellikle C6 ve C7 sinir köklerine bağlı)
- Kas zayıflığı
- Boyun hareketlerinde kısıtlılık
- Omuz ve kürek kemiği arasında yanıcı ağrı
Tanı genellikle hasta öyküsü ve fizik muayene ile konur. Tanıyı desteklemek için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) en yaygın kullanılan yöntemdir. Ayrıca bazı durumlarda elektromiyografi (EMG), bilgisayarlı tomografi (BT) ve tanısal enjeksiyonlar da kullanılabilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Ne Zaman Gerekir?
Tıbbi literatüre göre, servikal radikülopati (boyun fıtığı) hastalarının %75 ila %90’ı konservatif tedavi ile iyileşir. Bu tedaviler şunları içerir:
- Ağrı kesici ve anti-enflamatuar ilaçlar
- Fizik tedavi ve egzersizler
- Kısa süreli boyunluk kullanımı
- Epidural steroid enjeksiyonları
Ancak aşağıdaki durumlarda boyun fıtığı ameliyatı gündeme gelir:
- 6-12 haftalık konservatif tedaviye rağmen geçmeyen şikayetler
- İleri düzey kas gücü kaybı
- Omurilik basısı (myelopati) bulguları
- Yaşam kalitesini ciddi oranda düşüren ağrı
Ameliyat Yöntemleri Nelerdir?
- Anterior Servikal Diskektomi ve Füzyon (ACDF)
En sık uygulanan yöntemdir. Fıtıklaşmış disk çıkarılır ve iki omur arasına destek materyali yerleştirilerek sabitlenir. Uzun dönem başarı oranı yüksektir. Ancak komşu omurga segmentlerinde dejenerasyon gelişme riski vardır.
- Servikal Disk Protezi (Disk Artroplasti)
Diskin çıkarıldığı bölgeye yapay bir disk yerleştirilerek hareket korunur. Özellikle genç ve ileri dejenerasyonu olmayan hastalarda tercih edilir. Hareketliliği koruması ve komşu segment bozulmasını azaltması teorik avantajlarıdır.
- Posterior Foraminotomi
Sinir kökü üzerindeki baskı arka yaklaşımla azaltılır. Daha az invaziv bir yöntemdir ve özellikle tek taraflı radikülopati şikayeti olan hastalarda etkilidir.
Cerrahi Yaklaşımda Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sinir üzerindeki basının yönü (ön mü arka mı?)
- Disk dejenerasyonunun derecesi
- Birden fazla seviyenin etkilenip etkilenmediği
- Hastanın yaşı, genel sağlığı ve daha önce geçirdiği cerrahiler
- Omurganın hizalanması (lordoz var mı?)
Cerrahın bu faktörleri doğru değerlendirmesi, ameliyatın başarısı için kritik öneme sahiptir.
Özetle: Boyun Fıtığı Ameliyatı Etkili midir?
Evet, uygun hasta seçimi yapıldığında boyun fıtığı ameliyatı, ağrıyı hızla azaltabilir, kas gücünü geri kazandırabilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir. Ancak çoğu hastada ilk tercih ameliyatsız tedaviler olmalı ve cerrahi yalnızca gerekli olduğunda uygulanmalıdır.