SAHA, İstanbul, Çanakkale, Mardin ve Sinop bienallerine verdiği düzenli desteğin yanı sıra Türkiye genelinde bağımsız sanat mekan ve inisiyatiflerinin sürdürülebilirliği için genişleterek devam ettirdiği SAHA Sürdürülebilirlik Fonu için yaptığı açık çağrının sonuçlarını açıkladı. Pandemi nedeniyle kapsamı genişletilen SAHA Sürdürülebilirlik Fonu için kriterlere uygun 36 başvurunun değerlendirilmesi sonucu Ankara, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Mardin, Mersin, İstanbul ve İzmir olmak üzere 8 farklı kent ve dijital mecradan 12 bağımsız sanat inisiyatifine 2022 yılı boyunca kullanmaları için toplam 400.000 TL net kaynak aktarıldı.
SAHA, yıl boyunca bağlantıda olacağı inisiyatiflere ihtiyaçları doğrultusunda yeni proje ve işbirlikleri geliştirmeleri için de ayrıca yardımcı oluyor. 2019 yılında bağımsız sanat yazarlarını desteklemek için başlattığı SAHA Yazı Dizisi’ne ise 2022 yılında küratör Özge Ersoy ve sanatçı Merve Ünsal’ın yürütücülüğündeki m-est.org işbirliğiyle devam ediyor.
2014’te kurulan SAHA Sanat İnisiyatifleri Sürdürülebilirlik Fonu, 2015’de 5533, Pasaj ve Torun; 2016’da Apartman Projesi, BAS, m-est, Torun ve Videoist; 2017’de Corridor Project Space, MARS, Orta Format, Space Debris ve TOZ Artist Run Space; 2018’de Loading, MARS, OJ, Orta Format ve Tasarım Bakkalı tarafından kullanıldı. SAHA, 2018sonunda fonun kapsamını ve ölçeğini genişleterek 5 farklı kentte faaliyet gösteren AVTO, Hayy Açık Alan, Loading, NOKS, Performistanbul, sub ve Torun’a kaynak sağladı. 2020’de A4 Açık Sanat Alanı, AVTO, Eldem Sanat Alanı, Karantina, Loading, Orta Format, Performistanbul ve sub’a; 2021 boyunca ise 5533, Are Projects, AVTO, Çözümsel Sanat Topluluğu, Darağaç, Kendine Ait Bir Oda, Loading, NOKS, Orta Format, Performistanbul ve Senkron’a fon verdi. Aynı dönemde SAHA, üretim süreci Covid-19 pandemisinden olumsuz etkilenen projelerini tamamlamak ya da bu dönemde ortaya çıkan konu ve sorunları ele almak isteyen sanatçı ve kolektiflere destek olmak üzere oluşturduğu SAHA Sürdürülebilirlik Fonu: Covid-19 kapsamında 21 farklı sanat projesine de kaynak sağladı.
SAHA Sürdürülebilirlik Fonu’ndan yararlanacak bağımsız inisiyatifler:
- A4 Açık Sanat Alanı (Diyarbakır)
- Altatölye (Ankara)
- Arazi (Mardin)
- Çıplak Ayaklar Kumpanyası (İstanbul/Bursa)
- Darağaç (İzmir)
- KIRIK (dijital)
- KOLİ Art Space (İstanbul)
- Kültürhane (Mersin)
- Loading (Diyarbakır)
- m-est.org (dijital)
- Monitor (İzmir)
- sub (Çanakkale)
A4 Açık Sanat Alanı (Diyarbakır)
Diyarbakır’daki gençlerin sahip olduğu üretken potansiyeli desteklemek, onlara yeni imkânlar yaratmak ve tecrübe kazandırmak amacıyla kurulan A4 Açık Sanat Alanı, alternatif sanat pratiklerine yer açan, disiplinlerarası hareket alanının teşvik edildiği, çok işlevli bir sanat mekânıdır. Deneysel, araştırmacı sanat pratiklerine daha fazla yer veren, Diyarbakır’ın uluslararası alandaki sanatsal farkındalığına katkı sağlayacağı, misafir sanatçı programları uygulayacağı bir vizyona sahip olmayı hedefliyor. Atölye çalışmaları, sanatçı pratiklerinin geliştirilmesi, seminerler, söyleşiler ve yerelde yaşayan sanatçılara açık sanat atölyesi olarak mekân desteği sağlamaktadır.
Altatölye (Ankara)
Altatölye on yılı aşkın kolektif çalışmadan ve atölye serüvenlerinden doğan bir kültür sanat platformudur. Kültür-sanat alanında faaliyet yürüten atölye teorik ve pratik üretimlerini açık kolektif prensibine dayanarak var eder. Bu yönüyle sanatçıların deneyim ve fikirlerini paylaşabildiği ortak bir alan olma iddiasını taşır. Özellikle günümüz sanatının genç isimleriyle bir arada olarak, sanat piyasasının otorite haline gelmiş ilişkilerinin totolojik denklemlerine alternatif olabilmek ve sanatçılar için özgün bir varlık alanlanı yaratabilmek amacı güder.
Arazi (Mardin)
Arazi, 2016 yılından bu yana Türkiye’nin Güneydoğu bölgesine odaklanan farklı mekânsal ölçeklerde birlikte çalışan sanatçılardan ve araştırmacılardan oluşan bir kolektiftir. Sanatsal araştırma metodolojilerini temel alarak eleştirel mekan pratikleri içinden çalışan Arazi sanatçıları ve araştırmacıları; bir aracı olarak herhangi altyapı ölçeğinin nasıl işlediğini ve bölgeyi yeniden yapılandıran nasıl bir asemblaj oluşturduğunu sorguluyor. Arazi, kolektif araştırmayı dekolonizasyon, destek ve dayanışmanın bir bilgi üretimi biçimi olarak görülmektedir. Ekokırım, göç, direniş yapıları, dekolonizasyon ve müşterek miras gibi kavramlara odaklanan Arazi Kolektifi, çapraz-fenomenolojik saha araştırması ve sosyal angajmanlı sanat pratiği üzerinden hareket ederek spekülatif gerçekçi, kurmaca veya görsel-etnografi gibi farklı yöntem ve mecralarla üretim yapmaktadır.
Çıplak Ayaklar Kumpanyası (İstanbul – Bursa)
Bir düş ülke Çıplak Ayaklar Kumpanyası 2003 yılında İstanbul Beyoğlu’nda kuruldu. Çoğunlukla çağdaş dans temelli dansçılardan oluşan kumpanya ilk gösterileri Why, İnçu, Çima, Neden… ile başladıkları bağımsız üretimlerini Mehmet Barış’ı Seviyor, Engin-ar, Şehirde, Ters Okyanus, Kontrol, Sen Balık Değilsin Ki, Kız Doğdu, Tüh!, Hayat Ağacı, Gomidas’la Yolculuk, Hiçbir Şey Yerinde Değil gibi eserlerle bugüne kadar taşıdı. Kuruluşundan bu yana, paylaşarak üretimin devamlılığını önemsedi ve kendi dilini oluşturmaya çalıştı. Bu üretim; beden, hareket, gösteri ve atölye eksenlerinde genişleyerek kumpanyanın kendi seyircisini oluşturmasına, alana amatör ve profesyonel dansçılar kazandırılmasına olanak sağladı. Bugün hala bir düş ülke peşinden koşmaya ve koşarken dans etmeye devam ediyor.
Darağaç (İzmir)
Darağaç, İzmir Umurbey Mahallesi içinde kâr amacı gütmeyen bir sanat kolektifi ve yeni iletişim stratejilerinin deneyimlendiği bir açık alandır. Umurbey Mahallesi, eski adıyla Darağaç, Alsancak Stadyumu ile Halkapınar arasında kalan, geçmişte endüstriyel bir bölge olarak kullanılan, günümüzde de küçük sanayi bölgesi ve sanatçı atölyelerini barındıran bir yerleşime sahiptir. Darağaç aynı zamanda mahalleye gidip gelen, orada yaşayan ve üreten sanatçıların arasındaki yoğun diyalog ve tartışma ortamıyla gelişip olgunlaşmış bir sergiler bütününün de adıdır. Darağaç’ın temel hedefi İzmir’de henüz olgunlaşamamış galerilerden, yeni açılan sanatçı atölyelerinden ve sergilenebilecek mekanların eksikliklerinden dolayı genç sanatçıların işlerini gösterebilecekleri bir alana veya ortak bir söyleme dönüşmektir. Darağaç bugüne kadar düzenlediği sergilerde ya da katılımcı olduğu yapılarda sanatçılara hiçbir konu ve materyal sınırlaması getirmemiştir. Sanatçıları kamusal alanda yeni yöntemler denemeye ve bu doğrultuda yönlendirmeye özen göstermiştir. Genel olarak resim, fotoğraf, heykel, yerleştirme, video ve performans gibi alanlarda disiplinler arası işler sergilenmekte ya da ev sahipliği yapılmaktadır. Aynı zamanda Darağaç’ın bir tür deneysel kent enstitüsü gibi bir oluşuma dönüşme çabası da vardır.
KIRIK (dijital)
KIRIK, Türkiye ve benzer coğrafyalarda arada kalan konu, kişi ve topluluklar için araştırma odaklı, katılımcı ve eleştirel bir inisiyatif olma hayali ile 2021 Haziran ayında kuruldu. KIRIK kelimesini garip ve eğreti olan, kuir, renk nüansı, fay kırığı gibi anlamları kapsadığı ve kucakladığı için kendimize isim olarak seçtik. Son yıllarda Türkiye’nin toplumsal, bireysel, kültürel ve siyasi alanlarda yaşadığı daralma sonucunda önce- den parçası olduğumuz ve birlikte nüanslı tartışmaları sürdürdüğümüz kolektifler, dayanışma örgütleri ve mekanları yavaş yavaş etkinliklerine son verdiler. KIRIK bu zorlu dönemde yaşanan geri çekilmelere bir cevap olarak ortaya çıktı.
KOLİ Art Space (İstanbul)
Kadıköy/İstanbul’da yer alan KOLİ Art Space; Yasemin Kalaycı ve Elçin Acun tarafından kurulmuş kâr amacı gütmeyen, bağımsız bir çalışma, üretme ve sergileme alanıdır. Sanatsal deneyim ve işbirliği ekseninde dolaşan KOLİ; feminist ve kuir sanatçılar arasındaki diyaloğun desteği ile var olur. Kapsayıcılık ve çeşitliliğin gücü ile beslenir, kimliğin ve cinsiyetin akışkanlığına odaklanarak değişim ihtiyacının zorunluluğu inancından doğmuş bir sanat alanıdır. Bir aktivizm yöntemi olarak sanatı kullanan KOLİ, sansürden arındırılmış, disiplinlerarası etkileşimin ve dayanışmanın ön planda tutulduğu bir platform olmayı amaçlar. Ulusal ve uluslararası sanatçılar, inisiyatifler ve kültür kurumları ile ilişkiler kurmayı hedefler. Sergilerin yanı sıra konuşma, seminer, atölye çalışmaları, performans ve film gösterimleri gibi etkinlikler planlar. Sanatçılar arası kolektif üretim yöntemlerine odaklanarak ortak projeler gerçekleştirmeyi amaçlar. Koli kelimesi, Lubuncaya gönderme yaptığı kadar, beyaz küp olmama haline de işaret eder; koli gibi bir kutu, bozulup tekrar kurulabilecek, tedirgin etmeyen, kirletmekten, temas etmekten korkulmayan dolayısıyla denemelere açık, deneysel olmayı göze alabilen ve teşvik eden bir yapıdır.
Kültürhane (Mersin)
Kültürhane, Barış İçin Akademisyenler Bildirisi’ne imza attıkları için üniversiteden ihraç edilen üç akademisyen tarafından kurulan bir kafe-kütüphane. O zamandan bu yana Kültürhane farklı sosyo-politik arkaplanlardan gelen ve farklı konularla ilgilenenlere evsahipliği yaparak bir direniş mecrası olmaya çalışıyor. Bu amaçla Eylül 2017’deki açılışından bu yana yüzlerce sosyo-kültürel etkinliğe ev sahipliği yaptı. Sinemadan edebiyata, feminizmden insan haklarına, bisikletten yelkenciliğe, kentsel kültürden kültürele mirasa birikim ve bilgilerini paylaşan birçok konuğu ağırladı.
Loading (Diyarbakır)
Diyarbakır merkezli kâr amacı gütmeyen bağımsız bir sanat mekânı olarak 2017 yılından beri çalışmalarına devam ediyor. Kuruluş amacını Diyarbakır’da yaşayan ve üreten sanatçıları tek çatı altında birleştirmekten çok sanatçıların düşünce, üretim ve proje aşamalarında karşılaştıkları sorunları konuşarak çözmek, kentin 2000’li yılların ilk çeyreğinden bugüne gelen güncel sanat pratiklerini arşivlemek, sanatçı dosyaları oluşturmak, Diyarbakır’ın uluslararası alandaki sanatsal farkındalığını ve etkileşimini güçlendirmek olarak açıklıyor.
m-est.org (dijital)
2011’de kurulan m-est.org çevrimiçi bir yayındır ve sanatçı merkezli bir inisiyatif olarak hayal edilmiştir. Düşünme alanı olarak kurgulanmış olan m-est.org’da sanatçıların işleri, görsel pratikler üzerine, etrafında yazılar yayınlanmaktadır. m-est.org’da sanatçılar ve kültür üreticilerinin merak ettikleri ya da ilgilendikleri konuları okuyuculara açar. Bu alanda Türkiyeli sanatçıların yoğunluğu, var olduğumuz yerden yola çıkarak genişleyen bir ağ ile ilişkilendiğimizin altını çizme amacını taşır; süreçte bizi kısıtlayanlar sadece kendi ilgilerimiz, ilişkilerimiz ve yakınlıklarımızdır. m-est.org’un ana prensiplerinden biri her zaman çevrimiçi bir şekilde ücretsiz ulaşılabilecek olmasıdır.
Monitor (İzmir)
İzmir merkezli kâr amacı gütmeyen Monitor, güncel sanat odaklı sergi, gösterim ve konuşmalardan oluşan faaliyetlerini, sabit bir mekânı olmadan, alternatif sergileme alanlarıyla iş birliği içinde düzenler. Türkiye’den ve yurt dışından sanatçıları belirli kavramlarda bir araya getirir. Monitor, sanatla ilgilenen herkese ulaşmayı hedefler; İzmir merkezli sanatçılar, öğrenciler, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerle iş birliği yapar. Bu projenin amacı, İzmir’de güncel sanat alanında, işbirlikleriyle gelişen bir sergileme ve tartışma alanı yaratmaktır. Yurt içi ve yurt dışından sanatçıların eserlerinin sergilendiği Monitor, süregelen yapı ve sistemler haricinde bir oluşum yaratarak, kavramsal ve estetik anlamda şehre yenilikler getirmeyi amaçlar.
sub (Çanakkale)
Çanakkale’de çok kültürlü bir mahallede, yan binaların duvarlarına örülmüş kolon ve kirişler üzerine inşa edilmiş bir çatı ile mekanlaşarak Nisan 2017 itibariyle fonksiyon kazanmaya başladığından beri mekansal olarak süreğen bir dönüşüm halinde. Mekan, işleyişini adil kullanım ve dönüşümü gözeterek, kentsel sürdürülebilirlik olasılıkları geliştirmek için bir deneyim alanı olarak kurgular. İkamet, çalışma ve sergileme mekanı olarak disiplin gözetmeksizin sanat projeleri üretir ve ağırlar. İnsan-temelli düşüncelerin işlev ve anlamlandırma dışında
bıraktığı doğal ve kültürel eşikleri araştırarak bugün ve geleceğe dair radikal tahayyüller üretmek için alan açar; sanatçı ve araştırmacılarla işbirliği yaparak temasa açık ve transparan bir yapılanma önerir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
